آبی كه اهمیت وجود آن شاید بر هیچیك پوشیده نباشد، متاسفانه از طریق تخلیة فاضلابها، پسابها و كلیه زواید حاصل از فعالیتهای انسان به شدت در معرض آلودگی قرار گرفته پیشرفتهای صنعتی باعث شده كه پسابهای غلیظتر و با تركیبات متنوعتر در جریانهای آب تخلیه شدند(2) در حال حاضر بسیاری از منابع آبی دنیا گرفتار مشكلات ناشی از تخلیه فاضلابهای مختلف میباشند
قیمت فایل فقط 19,500 تومان
فهرست مطالب
فصل اول: كلیات.......................
1-1- مواد آلی .......................
1-1-1- اندازهگیری مواد آلی...........
1-2- گیاهان..........................
1-2-1- گیاهان غوطه ور................
1-2-2- گیاهان شناور ....................
1-2-3- گیاهان حاشیهای ...............
1-3- گیاهان شناور....................
1-4- گیاه آزولا (مقدمه)...............
1-4-1- جغرافیای گیاهی................
1-4-2- پراكنش بوی آزولا در روی كره زمین
1-4-3- پراكنش آزولا توسط انسان .......
1-4-4- تاریخچه حضور آزولا در ایران....
1-4-5- آرایه شناسی ..................
1-4-6- زیست شناسی آزولا...............
1-4-7- تولید مثل آزولا................
1-4-8- فیزیولوژی آزولا................
1-4-9- معمای رشد در ایران ..........
1-4-10- برآورد میزان این گیاه در ایران – سطح- وزن
1-4-11- منافع گسترش و هدایت آزولا.....
1-4-12- مضرات گسترش بیرویه...........
1-5- خانواده هناسه...................
1-5-1- عدسك آبی .....................
1-5-2- گسترش جغرافیایی ..............
1-5-3- پراكندگی در ایران.............
1-5-4- اهمیت اقتصادی ................
فصل دوم: مواد، وسایل و روشها.........
2-1- تهیه استوك ppm 100، ppm 100 و ppm 50 گلوكز
2-2- تهیه استوك ppm 100، ppm 100 و ppm 50 لاكتوز
2-3- تهیه نوترینت (C, B, A).............
2-4- روش تهیه مواد و محلولهای شیمیایی آزمایش COD
2-5- روش استاندارد كردن FAS..........
2-6- آزمایشات مرحله اول (بشر) .......
2-7- آزمایشات مرحله دوم (پتری دیش) ..
2-8- آزمایشات مرحله سوم (بصری) ......
فصل سوم: بحث و نتایج.................
3-1- یافتهها ........................
جداول و منحنی ها ....................
فصل چهارم: نتیجهگیری و پیشنهادات.....
4-1- نتیجهگیری ......................
4-2- پیشنهادات ......................
مقدمه
آبی كه اهمیت وجود آن شاید بر هیچیك پوشیده نباشد، متاسفانه از طریق تخلیة فاضلابها، پسابها و كلیه زواید حاصل از فعالیتهای انسان به شدت در معرض آلودگی قرار گرفته . پیشرفتهای صنعتی باعث شده كه پسابهای غلیظتر و با تركیبات متنوعتر در جریانهای آب تخلیه شدند.(2)
در حال حاضر بسیاری از منابع آبی دنیا گرفتار مشكلات ناشی از تخلیه فاضلابهای مختلف میباشند كه بهسازی آنها و بازگشت به حالت طبیعی هزینههای هنگفتی را می طلبد. (1)
به منظور تصفیه فاضلاب در اجتماعات كوچك، استفاده از سیستمهای گیاهی آبزی نظیر لاگونهای پوشیده شده با DW (گیاهان آبزی شناور) به دلیل راهبری آسان، همیشه پائین و اثر بخشی بالا مورد توجه قرار گرفته است.(4)
امروزه تمایل برای استفاده از گیاهان آبزی شناور بخاطر فواید گوناگونشان نظیر میزان رشد بالا، عمل حذف نوترینت در سطوح بالا، غنی بودن این گیاهان از پروتئین كه باعث با ارزش شدن آنها به عنوان خوراك دام می گردد، بهره برداری و برداشت آسان آنها و تحمل بالای گیاه و قدرت سركوب كنندگی جلبكی گیاه، تثبیت بالای نیتروژن (4) ، منبع غذایی برای انسان، كنترل حشرات آبزی ناقل بیماریهای خطرناك (به دلیل ایجاد پوشش متراكم در سطح آب كه مانع خروج این حشرات میگردد). در داروسازی جهت ساخت داروهای آنتی بیوتیك، افزایش مواد آلی خاك و بهبود ساختمان و تركیب شیمیایی خاك و . . . . (3) و همچنین استفاده از آنها به عنوان گیاه آلایش زا و مورد توجه قرار گرفته است. (4)
ولی تاكنون مطالعاتی در زمینه اینكه مواد آلی گلوكز و لاكتوز تا چه میزان می توانند در رشد آزولا و عدسك آبی مؤثر واقع شوند یافت نشده است.
لذا در این تحقیق از دو گونه گیاهان آبزی شناور (لمنامینور و آزولا) به منظور حذف مواد آلی محلول در محیطهای كشت حاوی گلوگز و لاكتوز استفاده شده است.
فصل اول
كلیات
1-1- مواد آلی
مواد آلی موجود در آب میتواند از منابع گوناگونی چون گیاهان ، جانوران، فاضلابهای خانگی كاملاً تصفیه نشده و فاضلابهای صنعتی ناشی میشود.(13)
آبهای سطحی بیشتر از سایر منابع در معرض آلودگی می باشند. در پی بارندگی های كم و یا خصوصاً شدید كه باعث حمل ذرات مختلف گیاهی، حیوانی و حتی صنعتی و سمی میشود آبها شدیداً آلوده میگردند. انسان خود با ریختن آبهای آلوده حاصل از زندگی روزمره و صنایع به جریانهای آب باعث آلودگی آنها میشود. اغلب آبهای زاید كارخانه های صنایع مختلف بدون توجه، رودخانهها و دریاچههای مجاور آن ریخته میشوند.(15)
مواد آلی در آب از سه منبع سرچشمه میگیرند كه عبارتند از: 1- تجزیه و تخریب مواد آلی طبیعی 2- فعالیتهای شهری تجاری و صنعتی)، كشاورزی و 3- واكنشهایی كه به هنگام تصفیه و انتقال آب اتفاق می افتد. در این بین مورد اول دارای اهمیت بیشتری است كه خود شامل: مواد هیومیك (Humic Substances) ، بقایای میكروارگانیسمها، هیدروكربورهای آروماتیك و آلیفاتیك با منشأ نفتی و با وزنهای ملكولی بالا ، میباشد. با اینكه این مواد معمولا بیخطر میباشند، ولی در پارهای از موارد نظیر وجود متابولیتهای بدبوی حاصل از جلبكهای سبز- آبی، (مانند متیل ایزویورنیول (Methylisoborneol) مزاحم و دردسر آفرین هستند. تعداد معدودی از محصولات نفتی میتوانند دارای اثراث سوء بهداشتی باشند. مواد هیومیك نیز میتوانند بعنوان پیش سازها (precursors) در تشكیل تری هالومتانها و دیگر مواد آلی هالوژنه در اثر اكسیده شدن، طی فرایند گندزدایی آب دارای نش مهمی باشند. (16)
آلایندههای ناشی از فعالیتهای شهری و تجاری شامل مواد موجود در فاضلابهای خانگی، صنعتی، پسابهای كشاورزی، سیلابهای شهری و نشت آبهای مناطق آلوده میباشد. اكثر مواد آلی شناخته شده در آب كه دارای اثرات سوء بهداشتی هستند در این گروه قرار می یگرند. این مواد شامل آفت كشها (نظیر كلردان، كریوفوران)، حلالها (همچون تری كلروینزن و تتراكلرواتیلن)، مواد چربیزا از سطح فلزات (مانند تری كلرواتیین و تری كلرواتان) و مواد مورد استفاده در ساخت پلاستیك و مونومرها (نظیر تركیبات بیفنل پلی كلرینه (PCBs) میباشند، (14)
بسیاری از مواد آلی در آب قابل حل بوده و در آبهای طبیعی ممكن است ناشی از منابع طبیعی یا در نتیجه فعالیتهای انسان باشند. اكثر مواد آلی طبیعی ، شكل از تولیدات ناشی از فساد مواد جامد آلی هستند در صورتیكه مواد آلی مصنوعی معمولاً منتج از تخلیه فاضلاب یا عملیات كشاورزی می باشند. (14)
مواد آلی محلول در آب معمولاً به دو دسته وسیع تقسیم می شوند:
1- مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیكی
2- مواد آلی غیر قبل تجزیه بیولوژیكی (دیرپا) (14)
1-1-1- اندازهگیری مواد آلی
مواد آلی غیر قابل تجزیه بیولوژیكی معمولاً به وسیله آزمایش اكسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD) اندازهگیری می شوند. همچنین ممكن است این مواد بوسیله آنالیز (TOC) تخمین زده شوند. (14)
1-2- گیاهان
گیاهان در هر تالاب مكان ویژهای را به عنوان زیستگاه خویش انتخاب و اشغال می نمایند كه میتواند از نظر مساحت و ساختار، همانند خود گونههای با یكدیگر تفاوتهای كلی داشته باشد. برخی از مهمترین گونههای گیاهان سبز آنچنان كه كوكند كه نمیتوان بدون استفاده از میكروسكوپ آنها را مشاهده نمود و بعضی دیگر در سطح آب پراكنده و به سهولت دیده میشوند. اما كلیه آنها احتیاجات اولیهای از نظر تأمین نور خورشید، آب ، دی اكسید كرن، اكسیژن و مواد معدنی داشته و این نیازها را بطرق مختلف حاصل مینمایند.
گیاهان ریشهدار، غوطهور و یا شناور دارای برگ در سطح و یا غوطهور در آب بوده (و یا هر دو )و جایگاه خاصی بر حسب اجتماعات خود اشتغال مینمایند و طبقهبندی خاصی را شامل میشوند. گیاهان آبزی ریشهدار در خدمت سخت پوستان، حشرات و ماهیها بوده و به این جانوران امكان دفع حمله دشمنان طبیعی را داده و به عنوان پناهگاهی جهت حفظ حیات آنها بشمار میروند. این گیاهان، مهیا كننده اكسیژن و مواد مغذی بوده و حتی پس از مرگ و عمل و تجزیه پذیری (بوسیله ارگانیسمهای تجزیه كننده) مواد غذایی برای موجودات دیگر فراهم می كند.
در نگرشی به نقش مهم و حیاتی این گیاهان در تلاب، اهمیت آنها افزایش بیشتری نشان میدهد بطور یكه تداوم زندگی حیاتی موجودات تالاب، سبب حضور بیشتر جانوران شده و به تجمع آنها بویژه پرندگان آبزی كمك می نماید. این گیاهان بدلیل فراهم نمودن غذای پرندگانی از خانواده مرغابیان، در حدی كه هر گونه گیاهی مورد تغذیه یكی از آنان قرار میگیرد، از خطر نابود شدن مصون مانده و به نقش حیاتی خود ادامه میدهد. اما ازدیاد رویشهای گیاهی در تالابها، آنها را همواره به عنوان مهمترین منبع اصلی مرگ این اكوسیستمها مطرح نموده است بطوریكه طبق قرائن آشكار در مورد تالاب انزلی، یكی از علل پیری زودرس آن، افزایش فوق العاده كم و كیفی گیاهان آبزی است. این گیاهان زیستگاههای خاص خود داشته و در تطابق با محیط آبی، از نظر فیزیولوژیكی تفاوتهای بسیاری با دیگر گیاهان نشان میدهند. به نحوئی كه املاح موجود در آب مورد تغذیه آنها قرار میگیرد. گیاهان آبزی (هیدورفیت) بر حسب قرار گرفتن در سواحل (از جهت آب به خشكی) از تقسیمات رویشی زیر پیروی میكنند: 1- گیاهان غوطه ور 2- گیاهان شناور 3- گیاهان از آب خارج شونده (حاشیهای) 4- بوتهها و علفهای آبزی 5- درختان ماندهابی 6- جنگلهای نواحی مرطوب رویش گیاهان آبزی در تالاب ، امری طبیعی بشمار رفته و در حالت مخصوص شرایط تالایی، بعلت ورود رسوبات ریز دانه و مواد معلق در آب رودخانه سفید رود از شبكه آبیاری و شسته شدن كودهای حاصلخیز داخل مزارع در مواقع بارانهای شدید فصلی و وارد شدن این مواد با زهكشی طبیعی و شبكه آبیاری بداخل تالاب به رویش آنان توان بیشتری میدهد.
بر اساس تحقیقات و لادیمیراسكایا كارمند علمی اتحاد جماهیر شوروی در سال (1345) 1964 ، تعداد 19 گونه گیاهان آبی عمده در تالاب انزلی شناسایی گردیده است كه ذیلاً به همراه تعدادی دیگر از گونههای گیاهی آبزی موجود معرفی میگردند.
1-2-1- گیاهان غوطه ور (با شاخ و برگ شناور ) Submerged plants
شامل كلیه گیاهان غوطهور در آب است كه بخش اعظم رویشی و تولید مثلی این گیاهان بحالت غوطه ور بوده و میتوان قلمرو آنها را مستقیماً به قلمروی (فراگماتیس) متصل دانست. این گیاهان عموماً در سطح آب گل میدهند بنحوی كه در خارج از آب قرار میگیرد.
عمدهترین گیاهان از این نوع عبارتند از:
1- جلبك سبز آبزی 1- Cbara sp. (Stonewort)
2- جلبك سبز 2-Nitela Sp. (Stonewort)
3- گوشاب شانهای 3- Potamogeton Pectinatus
4- والیس نریای پیچیده 4- Vallisneria spiralis
5- هیدری لاورتیسیلانا 5- Hydrillaverticillata sct
(هزار برگ)
6- سراتوفیلوم شناور
6- Caeratophylum demersum (hornwor t)
7- میریوفیلوم (هزار برگ سنبلهای)
7- Myriophylum spicatum
8- ناجس مینور (پریوس كوچك) 8- Najas minor
1-2-2- گیاهان شناور Floating plants
گیاهان شناور در اكثر نقاط تالاب به صورت پوشش یكپارچهای سطح آب را پوشانده و شامل گیاهانی است كه ریشه آنها در داخل آب قرار داشته و ساقه و برگها ، بویژه برگها و گل در خارج از آب ولی در تماس با آن یعنی به شكل شناور در سطح آب مشاهده میگردند. محل تجمع گیاهان شناور غالباً در سمت باد پناه و یا به طور كلی در قسمت های آرام آب میباشد. عمدهترین گیاهان آبزی شناور در تالاب انزلی به شرح زیر میباشند:
1- اوتریكولاریا 1- Utriculatia vulgaris
2- سالوین (سرخش آبزی یا شناور) 2- Salvinia natans
3- هیدروكاریس (زیور آب- علف قورباغه)
3- Hydrocharis morsus ranae
4- عدسك سرنیزهای (آبی یا سه برگه)
4-Lemna trisulca
5- عدسك سرنیزهای (آبی یا سه برگه) 5- Lemna trisulca
6- عدسك آبی چند ریشه (پر ریشه) 6- Lemna polybiza
7- تراپا (خس سه كلمه «سه كلمه خیز» (شاه بلوط آبی)
7- Trapa natans
8- مریم آبی (مریم زیبا) 8- Hydrocotyle vulgaris
9- علف هفت بند پهن
9- Polygonum. Lapathifolium
10- علف هفت بند دو رگ 10- Polygonum amphibium
11- پوتاموژتون (گوشاب) شناور
11- potamogeton natans
12- اسپیرودلا 12- Spirodella Sp.
13- نیلوفر آبی 13- Nymphoid indicum
14- لایه مردابی (سل باقلی)
1-2-3- گیاهان حاشیهای (نیمه غالب شناور با ریشه آبزی و ساقه طویل) Emergent Plants
گیاهان مزبور كه گیاهان رویشی حاشیهای بیرونی ) و یا از خاك خارج شونده نیز نامیده میشوند شامل كلیه گیاهانی است كه بخش اصلی رویشی و تولید مثلی آن در خارج از آب قرار دارد مانند:
1- لوئی پهن 1- Typha latifolia (Great Reedmace)
2- اسپرغان 2- Sparganium neglectum
3- سغد سلطانی (كرش دراز) 3- Cyperus longus
4- نی (بوریا) 4- phragmites australis
5- سیرپوست(پیزر آبی) 5- Scirpus lacustris
خوی نژاد نیز در سال 1347 به 37 گونه از گیاهان آبزی (14 گونه گیاهان حاشیهای، 14 گونه شناور و 9 گونه غوطه ور) اشاره كرده است.
برخی از دیگر گیاهان آبزی كه در تالاب مشاهده میشوند. عبارتند از :
1- میریوفیلوم | 1- Myriophyllum verticillatum |
2- سراتو فیلیوم شناور | 2- Caratophyllum submersum |
3- گوشاب شانهای | 3- Potamogeton Crispus |
4- نی معمولی | 4- Arundo Phragmites |
5- اسپارم گانیو م (اسپرغان) | 5- Sparganium erecdtum |
6- پلم برگ باریك | 6- Sium angustifolium |
7- تیز كمان آبی | 7- Roripa amphiba |
8- تیر كمان آبی | 8- Sagittaria sagittifolia |
9- بارهنگ آبی | 9- Alisma plantago- aquatica |
10- بوتوموس (جگن دریائی) | 10- Butomus umbellatus Linn |
11- دم اسب | 11- Equisetum Sp. |
پوشش گیاهی حاشیهی تالاب را جگنها (carex) و درختچهها و درختهائی نظیر توسكا، بید، راش، نارون، ملج ، از گیل و تمشك تشكیل میدهند كه عمدهترین آنها نوسكا و بید است.
قیمت فایل فقط 19,500 تومان
برچسب ها : تصفیه فاضلاب , مواد آلی , گیاهان